Κάποια παιδιά γίνονται, επιτέλους, νόμιμα

Κάποια παιδιά γίνονται, επιτέλους, νόμιμα Αναδημοσίευση από εφημερίδα "Καθημερινή" (28/06/08)
Τολμηρή ρύθμιση του υπουργείου Εσωτερικών σ’ ένα καυτό κοινωνικό θέμα, που εκκρεμούσε εδώ και δεκαπέντε χρόνια
Της Μαριας Δεληθαναση
Σε 120.000 ανέρχονται οι αλλοδαποί μαθητές στη χώρα μας, αποτελώντας το 10% του μαθητικού πληθυσμού. Εχουν γεννηθεί εδώ ή έφθασαν με τους γονείς τους σε μικρή ηλικία. Ομως, μετά την ενηλικίωση ζουν υπό τη δαμόκλεια σπάθη της παρανομίας ή της απέλασης σε ένα κράτος που μπορεί να είναι χώρα των γονιών τους, αλλά όχι δική τους. Είναι παιδιά σαν τον 23χρονο καθηγητή μουσικής Γιώργο Σαμψών Χατζατριάν, που οι γονείς του ήρθαν από την Αρμενία, όταν ήταν 7 χρονών. Απόφοιτος του Μουσικού Λυκείου Θεσσαλονίκης, επανειλημμένως βραβευμένος σε μουσικούς διαγωνισμούς, είδε κάποια στιγμή τη γραφειοκρατία να του τείνει το χέρι προς απέλαση. Είναι παιδιά σαν τον 33χρονο αγιογράφο Ηλία Κιάμα Τζουνγκούνα, που ο Κενυάτης πατέρας του είχε σπουδάσει εδώ, με υποτροφία, Θεολογία: «Είμαστε κομμάτι αυτής της χώρας», λέει. «Θέλουμε να προσθέσουμε στον πολιτισμικό και κοινωνικό της πλούτο. Με κάθε επιτυχία στο ποδόσφαιρο ή αλλού πανηγυρίζουμε, γιατί είναι δική μας επιτυχία. Οταν το περασμένο καλοκαίρι κάηκαν τα δάση, ήταν βαθιά η λύπη. Δεν είμαστε καιροσκόποι που κοιτάνε να πάρουν ό,τι μπορούν»... Είναι σαν τον 26χρονο φοιτητή Νίκο Οντουμπιτάν, που έχει διανυκτερεύσει τρεις, τέσσερις φορές σε κρατητήρια. «Μου λένε «πρέπει να σε προσαγάγουμε για εξακρίβωση στοιχείων» και ενώ οι Ελληνες φίλοι μου πάνε κανονικά στα σπίτια τους, εγώ βγαίνοντας βόλτα μπορεί να βρεθώ στο κρατητήριο»... Αυτό το καυτό κοινωνικό θέμα (που γέννησε την καμπάνια «ρατσισμός από την κούνια») έρχεται να επιλύσει το υπουργείο Εσωτερικών με μια τολμηρή ρύθμιση που «εκκρεμούσε» εδώ και 15 τουλάχιστον χρόνια. Κάποια παιδιά αποκτούν επιτέλους νομιμότητα. «Συγχρόνως», σημειώνει ο νομικός και υπεύθυνος του διαδικτυακού περιοδικού www.diavatirio.net, κ. Βασίλης Χρονόπουλος, «ανοίγει ο δρόμος για να τεθούν ζητήματα τροποποίησης του κώδικα ιθαγένειας, ώστε τα παιδιά των μεταναστών να έχουν ευκολότερη πρόσβαση στην ελληνική υπηκοότητα».


Θα έχουν τα κοινωνικά δικαιώματα των Ελλήνων
Σύμφωνα με τη ρύθμιση του υπ. Εσωτερικών στο σ/ν «Αναδιοργάνωση της δημοτικής αστυνομίας και ρυθμίσεις λοιπών θεμάτων αρμοδιοτήτων του υπ. Εσωτερικών», όσα παιδιά μεταναστών έχουν γεννηθεί στην Ελλάδα, εφόσον οι γονείς τους εξακολουθούν να διαμένουν νομίμως στη χώρα, μετά τη συμπλήρωση του 18ου έτους της ηλικίας τους και εφόσον έχουν ολοκληρώσει την 9χρονη υποχρεωτική εκπαίδευση, θα ενταχθούν στο καθεστώς των επί μακρόν διαμενόντων. Χωρίς τις προϋποθέσεις που θεσπίζονται στο Ν. 3386/2005 (ελάχιστο ετήσιο εισόδημα 8.500 ευρώ, ένσημα κ.ά.) αλλά με όλα τα πλεονεκτήματα των επί μακρόν διαμενόντων: πενταετή άδεια παραμονής που ανανεώνεται αυτομάτως για δύο ακόμη πενταετίες και στη συνέχεια απόκτηση υπηκοότητας. Μπορούν να ταξιδεύουν ελεύθερα στην Ε.Ε. για σπουδές ή εργασία, έχουν όλα τα ασφαλιστικά, κοινωνικά και εκπαιδευτικά δικαιώματα που έχει ένας Ελληνας πολίτης. Οι άδειες θα χορηγηθούν απευθείας από τις περιφέρειες.

«Με αυτήν την πρωτοβουλία της κυβέρνησης για πρώτη φορά ανοίγει ένας σοβαρός διάλογος για το καθεστώς των παιδιών μεταναστών που έχουν γεννηθεί ή μεγαλώσει στη χώρα μας» σημειώνει ο κ. Χρονόπουλος. «Είναι παράλογο ένας νέος άνθρωπος, που έχει εισαχθεί στο Πανεπιστήμιο και έχει προχωρήσει σε μεταπτυχιακές και διδακτορικές σπουδές, να αναζητά δουλειά όπου να ’ναι, όταν ολοκληρώσει τις σπουδές του, για να μη γίνει παράνομος. Ξέρετε πόσα από αυτά τα παιδιά καταλήγουν να εργάζονται σαν οικοδόμοι ή καθαρίστριες; Η πλειονότητα. Είναι παράλογο να απειλούνται με απέλαση από ένα κράτος που έχει πληρώσει τόσα χρόνια, τόσα χρήματα για την εκπαίδευσή τους»...

Το γεγονός ότι από τη ρύθμιση εξαιρούνται όσα παιδιά έχουν έρθει σε μικρή ηλικία (οπότε εκπαιδεύτηκαν εδώ) ή έχουν γεννηθεί εδώ, αλλά οι γονείς τους επέστρεψαν στη χώρα καταγωγής (κάτι που δεν μπορούν να κάνουν τα ίδια, διότι την Ελλάδα γνωρίζουν ως πατρίδα τους) είναι ελλείψεις που πρέπει να καλυφθούν. Αδιευκρίνιστο παραμένει, αν θα ζητηθεί η καταβολή του παραβόλου των 900 ευρώ που είχε προβλεφθεί για τους επί μακρόν διαμένοντες (κρίθηκε παράνομο και καταχρηστικό από το ΣτΕ). Με μεγάλη δυσπιστία αντιμετωπίζουν οι νέοι το ενδεχόμενο νομιμοποίησής τους. Εχουν ζήσει τόσα πολλά... «Μπορεί να δημιουργηθεί πρόβλημα με τα ένσημα ή το νομοσχέδιο να καταψηφισθεί στη Βουλή... » λέει ο 27χρονος μουσικός Μανώλης Αθονάλιο, μέλος του συγκροτήματος του Φίλιππου Πλιάτσικα. Και ο Νίκος προσθέτει: «Εμείς απλά διαθέτουμε ένα χαρτί που να λέει ότι έχουμε γεννηθεί εδώ. Φοβάμαι μήπως κι αυτή τη φορά γίνεται για εισπρακτικούς λόγους και δεν υπάρξει ευοίωνη κατάληξη. Ακόμη και η σπουδαστική ή εργασιακή άδεια που παίρνουμε σήμερα καθυστερεί τόσο πολύ που μέχρι να βγει η μια, έχει λήξει η άλλη».

Στο νομοσχέδιο επιλύεται επίσης το πρόβλημα των εποχιακά εργαζομένων σε ξενοδοχειακές μονάδες και επιχειρήσεις επισιτισμού, οι οποίοι δεν μπορούσαν να ανανεώσουν τις άδειες διαμονής τους, όταν η ανανέωση συνέπιπτε με περίοδο μη λειτουργίας των επιχειρήσεων.

Ανανέωση της άδειας

Επεκτείνεται κατά ένα μήνα και για ορισμένες περιπτώσεις μέχρι την ημερομηνία ανανέωσης της άδειας διαμονής, το διάστημα στο οποίο οι μετανάστες υποχρεούνται να δηλώσουν τις μεταβολές στην προσωπική ή εργασιακή τους κατάσταση (σήμερα επιβάλλονται χρηματικά πρόστιμα μετά την παρέλευση δύο μηνών). Σε άδειες δεκαετούς διάρκειας μετατρέπονται οι άδειες αορίστου διαμονής. Θεσπίζεται έλεγχος του βαθμού ενσωμάτωσης όσων κατέχουν τις άδειες και ακύρωσή τους αν ο μετανάστης απουσιάσει από την Ελλάδα περισσότερο από δύο χρόνια μέσα στη 10ετία. Ρυθμίζονται οι άδειες διαμονής συζύγων επαναπατρισθέντων, παλιννοστησάντων και ομογενών, στους/στις οποίες χορηγείται άδεια διαμονής χωρίς περαιτέρω έλεγχο. Αλλά εκκρεμεί το πρόβλημα με τις αλλοδαπές γυναίκες, μητέρες και σύζυγους Ελλήνων. Τα διαβατήριά τους συνήθως δεν ανανεώνονται από τις χώρες προέλευσης και αντιμετωπίζουν δυστοκία στην έκδοση πολιτογράφησης.

Πικρές «εξομολογήσεις»
«Είσαι υπό προθεσμίαν»

Ο 33χρονος Ηλίας Κιάμα Τζουνγκούνα,, αγιογράφος, ήρθε στην Ελλάδα τριών ετών. Τρία από τα πέντε αδέλφια του έχουν ήδη την ελληνική υπηκοότητα. Αν δεν την πάρει, θα παραμείνει μετανάστης. Ο ιεραπόστολος που έφερε τον Κενυάτη πατέρα του στην Ελλάδα, ο πατήρ Αμφιλόχιος Τσούκος, που σήμερα μονάζει στον Ταξιάρχη Μιχαήλ Θάρη της Ρόδου, ήταν αυτός που κάλεσε τον ταλαντούχο στο σχέδιο, Ηλία, για να μάθει αγιογραφία, όταν δεν πέρασε την πρώτη χρονιά στο πανεπιστήμιο. «Μου είχε πει: “Αν μάθεις αγιογραφία, θα θρέψεις τον εαυτό σου και όλη την οικογένειά σου” και είχε δίκιο», λέει ο Ηλίας. Την επόμενη χρονιά ο νεαρός πέρασε στη Φιλοσοφική, αλλά είχε πάρει τον δρόμο του. «Τα εμπόδια που συναντάς, καθορίζουν τον δρόμο που θα πάρεις», λέει. Μέχρι τον πρώτο μεταναστευτικό νόμο η αστυνομία δεν κυνηγούσε όσα παιδιά πήγαιναν εδώ σχολείο, σχολιάζει. «Σήμερα έχουμε μπει στην ίδια διαδικασία με ανθρώπους που δεν ξέρουν ελληνικά. Αυτό υπήρξε αξεπέραστο πλήγμα για παιδιά με όνειρα, που βλέπουν μετά την ολοκλήρωση των σπουδών τους ένα τείχος να ορθώνεται μπροστά τους. Μόνο με την άδεια παραμονής δεν μπορείς να φτιάξεις τη ζωή σου, να κάνεις σχέδια για το μέλλον. Ουσιαστικά είσαι υπό προθεσμία. Είναι σα να προσπαθείς να στεριώσεις σ’ ένα σπίτι από όπου ανά πάσα στιγμή μπορεί να σου κάνουν έξωση».

«Ζούμε με συνεχές άγχος»

Ο 27χρονος Μανώλης Αθολάνιο γεννήθηκε στην Ελλάδα από Νιγηριανούς γονείς. «Το σοβαρότερο είναι ότι δεν έχουμε δικαιώματα πολίτη στη χώρα που γεννηθήκαμε», σημειώνει. «Ζούμε με ένα συνεχές άγχος για ένσημα, έγκαιρη ανανέωση της άδειας, το ενδεχόμενο να ξαναλλάξει ο νόμος και να γίνουμε παράνομοι. Με τέτοια προβλήματα, το μόνο που έχεις στο κεφάλι σου είναι η επιβίωση. Εγώ είμαι μουσικός, αλλά πληρώνω ένσημα σαν υπάλληλος γραφείου για να μη γίνω παράνομος στη χώρα μου. Η άδεια δεν μου επιτρέπει να συνεχίσω τις σπουδές μου στο εξωτερικό, ούτε μπορώ να ταξιδέψω έξω από την Ελλάδα για τη δουλειά μου».

«Ζοφερό το μέλλον»

Ο 26χρονος Νίκος Οντουμπιτάν που σπουδάζει στα ΤΕΙ Αθήνας διευκρινίζει: «Μετανάστης είναι αυτός που μεταναστεύει από μια χώρα σε άλλη. Εμείς έχουμε γεννηθεί εδώ. Αλλά κάθε φορά, πρέπει να το αποδείξουμε στους αστυνομικούς που μας σταματούν, και τους φαίνεται περίεργο». Ζοφερό διαγράφεται στα μάτια του το μέλλον: «Οσοι δεν σπουδάζουν πρέπει να εξαγοράζουν ένσημα και στο πίσω κομμάτι του μυαλού τους υπάρχει πάντα η σκέψη ότι με τον επόμενο μεταναστευτικό νόμο μπορεί να γίνουν παράνομοι. Μόλις τελειώσω τις σπουδές μου κι εγώ, στην ίδια μοίρα θα βρεθώ».